Η εφαρμογή του ΕΣΠΑ στην Ήπειρο είναι ήδη σε πολύ προχωρημένο επίπεδο σε ότι αφορά στην ένταξη έργων, δεν έχει όμως καλύψει όλες τις βασικές ανάγκες για υποδομές της Περιφέρειας.
Παράλληλα, η πολύ δύσκολη συγκυρία για τη χώρα με την οικονομική κρίση να απειλεί να υπονομεύσει τη διατήρηση των εισοδημάτων και την απασχόληση στην Ήπειρο δημιουργεί ένα εκρηκτικό περιβάλλον σε ότι αφορά στην κοινωνική συνοχή.
Στη δεδομένη αυτή συγκυρία η μόνη εφικτή διέξοδος, πλην της υλοποίησης των ενταγμένων έργων στο ΠΕΠ για την αναθέρμανση της Ηπειρώτικης οικονομίας, είναι η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των διαθέσιμων – έστω και περιορισμένων – πόρων από τη νέα Προγραμματική Περίοδο.
Η χρονιά που διανύουμε είναι πολύ κρίσιμη – από τη μια η αποτελεσματική υλοποίηση των ενταγμένων στο ΕΣΠΑ έργων δημιουργεί συνθήκες εγρήγορσης όχι απλά για την απορρόφηση των πόρων αλλά πολύ περισσότερο για την κατασκευή ποιοτικών έργων, ώστε τα διαθέσιμα χρήματα να αποφέρουν το μέγιστο δυνατό όφελος στην τοπική κοινωνία. Όμως δυστυχώς δεν είναι χρόνος για να διορθώσουμε λάθη στην επιλογή έργων τα οποία εντάχθηκαν πιθανά ως σκόπιμα και ώριμα για υλοποίηση αλλά ίσως όχι τα πλέον κρίσιμα και χρήσιμα για τον τόπο.
Από την άλλη προβάλλει μπροστά μας επιτακτική η ανάγκη να σχεδιάσουμε έγκαιρα το αναπτυξιακό πρόγραμμα της νέας Προγραμματικής Περιόδου για την Ήπειρο. Μιας περιόδου για την οποία οι αντικειμενικές συνθήκες τόσο από πλευράς ύψους χρηματοδότησης όσο και από πλευράς προτεραιοτήτων σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο δεν είναι ευνοϊκή για την περιφέρειά μας. Γιατί παρά την αυξημένη χρηματοδότηση της χώρας σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής δεν παύει να είναι αισθητά λιγότερα τα χρήματα που τόσο η χώρα όσο και η Ήπειρος μπορεί να προσδοκά σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο.
Παράλληλα είναι πλέον σαφές ότι η προτεραιότητα δεν είναι πια στην πολιτική της συνοχής και στην κάλυψη των αναγκών σε βασικές υποδομές, αλλά στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας κάτι που αρχικά λειτουργεί ως μειονέκτημα για μια περιφέρεια σαν την δική μας που δυστυχώς φιγουράρει και πάλι στην τελευταία θέση από πλευράς ΑΕΠ/κάτοικο σε σχέση με τις περιφέρειες της χώρας. Και παρότι το γεγονός αυτό της επιτρέπει μια αναλογικά μεγαλύτερη χρηματοδότηση σε σχέση με άλλες περιφέρειες που βρίσκονται καλύτερη κατάσταση, όμως θέλει πολύ μεγάλη προσοχή ώστε να καταρτίσουμε το επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας με έξυπνο και αποτελεσματικό τρόπο ώστε με βάση τα δεδομένα του σχεδιασμού να δώσουμε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα στην αξιοποίηση των πόρων.
Πρέπει επομένως να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις που ανοίγονται δίνοντας έμφαση :
· Στη διάγνωση της έξυπνης εξειδίκευσης, ώστε να κατευθύνουμε τους πόρους σε επιλεγμένους τομείς της Ηπειρώτικης οικονομίας που μπορούν να λειτουργήσουν σαν «μπροστάρηδες» που θα παρασύρουν το σύνολο της οικονομίας.
· Στην επιλογή των αναγκαίων υποδομών με βασικό κριτήριο την κρισιμότητα της ανάγκης που θα καλύψουν για τον πολίτη της Ηπείρου εξαντλώντας τις δυνατότητες των προτεραιοτήτων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή επιτροπή.
· Στον έγκαιρο προγραμματισμό των έργων που θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν ώστε να φροντίσουμε να γίνουν οι αναγκαίες μελέτες και εγκρίσεις για τα πιο χρήσιμα έργα ώστε να είναι στον κατάλληλο χρόνο ώριμα για χρηματοδότηση. Δεν έχουμε πλέον πολυτέλεια να χρηματοδοτούμε έργα μόνο και μόνο επειδή είναι κατά συγκυρία ώριμα παρότι δεν είναι τα πλέον απαραίτητα.
Παράλληλα η πολιτεία οφείλει να αποκεντρώσει στα περιφερειακά προγράμματα το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηματοδοτήσεων και να αντιστραφεί η λογική που ήθελε πολλά περιφερειακά έργα να εντάσσονται και να χρηματοδοτούνται από τομεακά προγράμματα των Υπουργείων.
Η ευθύνη για την αιρετή περιφέρεια είναι μεγάλη. Η φετινή χρονιά επί της ουσίας μπορεί να καθορίσει την αναπτυξιακή προοπτική της Ηπείρου για την περίοδο μέχρι το 2020. Ότι δε σχεδιάσουμε σωστά είναι πολύ δύσκολο να το διορθώσουμε στην πορεία. Και επειδή ο σχεδιασμός πρέπει να λάβει υπόψη όλους τους εμπλεκόμενους οφείλουμε να συνεργαστούμε στενά και με την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση αλλά και τους άλλους φορείς της περιφέρειας με έμφαση στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, που μπορούν να συμβάλλουν με τη γνώση και την τεχνογνωσία τους στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.