Ο ορεινός όγκος της Μουργκάνας, βρίσκεται στη Δυτική Ήπειρο, στο νομό Θεσπρωτίας, με ψηλότερο σημείο τα 1806 μ. Το έδαφος άγονο και τραχύ, με απότομες βουνοπλαγιές και κλίσεις, βαθιές χαράδρες, ιδανικό για την ανάπτυξη του ανταρτοπολέμου στην περιοχή που ευνοήθηκε επιπλέον από την παντελή έλλειψη οδικού δικτύου – πράγμα που δυσκόλευε τη μετακίνηση των τακτικών στρατιωτικών μονάδων προς καταδίωξη των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ. Η δυτική πλευρά του βουνού ακουμπάει στα σύνορα με την Αλβανία, παρέχοντας έτσι στον ΔΣΕ πρόσθετα πλεονεκτήματα όπως την κάλυψη των νότων του, τη δυνατότητα επικοινωνίας με τη χώρα αυτή για διακομιδή τραυματιών κλπ. Στα τέλη του 1947.
Ολόκληρη η οροσειρά της Μουργκάνας και τα γύρω χωριά είχαν καταληφθεί από τις δυνάμεις του ΔΣΕ. Στη Μουργκάνα, οι δυνάμεις του ΔΣΕ, ανέπτυξαν την τακτική της «ενεργητικής άμυνας» που αφορούσε σε βαθιές διεισδύσεις στα μετόπισθεν του αστικού στρατού (Α.Σ.).
Παράλληλα με την αμυντική οργάνωση της Μουργκάνας, ο ΔΣΕ φρόντισε από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στο χώρο, να αναπτύξει ,ια πρωτοπόρα για την εποχή οργάνωση της ζωής στα χωριά. Με τη δραστήρια συμμετοχή των κατοίκων σε πάνω από 30 χωριά, αναπτύχθηκε η Λαϊκή Εξουσία. Με την κατάλληλη διαφώτιση και καθοδήγηση, τόσο των δικών του δυνάμεων όσο και των κατοίκων της περιοχής, δημιουργήθηκαν ισχυροί δεσμοί ανάμεσα στο ΔΣΕ και τους κατοίκους. ανέπτυξε σε όλα τα χωριά, πλούσια και πρωτόγνωρη αγροτική παραγωγή με σπόρους και μέσα που διέθετε ο ΔΣΕ, οργανώνοντας τα μετόπισθεν, θέτοντας σε λειτουργία πολλά συνεργεία βοηθητικών υπηρεσιών στα οποία συμμετείχε άμαχος πληθυσμός των χωριών, δίνοντας τεράστια βοήθεια στην πολεμική προσπάθεια των μαχητών του ΔΣΕ.
Τα συνεργεία αυτά αποτελούσαν οργανικά τμήματα της Επιμελητείας του Αρχηγείου, μιας οργανωμένης υπηρεσίας που έπαιξε σημαντικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων και, με την επωνυμία «Επιμελητεία του Αντάρτη», έγινε διάσημη σε πανελλήνια κλίμακα κατά τον τρίχρονο αγώνα του ΔΣΕ. Στο χωριό Λιας, ο ΔΣΕ λειτούργησε σχολείο για τα παιδιά σχολική ηλικίας. Στις 25 Φλεβάρη 1948, εκδηλώνεται η πρώτη μεγάλη επιχείρηση του αστικού στρατού με την κωδική ονομασία «Πέργαμος» και στις 30 Μάρτη 1948, εξαπολύεται η δεύτερη επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Ιέραξ». Και οι δύο αυτές προσπάθειες έληξαν με νίκη του ΔΣΕ.
Η Τρίτη και τελευταία επιχείρηση του ΑΣ ενάντια στις δυνάμεις του ΔΣΕ στη Μουργκάνα, πραγματοποιήθηκε στις 28 Αυγούστου 1948 με την ονομασία «Ταύρος» και έληξε στις 16 Σεπτέμβρη 1948. Η 8 η Μεραρχία του ΔΣΕ στη Μουργκάνα, δίνοντας ηρωική μάχη όλες αυτές τις μέρες, αποφασίζει να φύγει πια από την περιοχή συγκροτημένα. Πραγματοποιώντας έναν έξοχο στρατιωτικά ελιγμό, στις 19 Σεπτέμβρη 1948 φτάνει στα Ζαγόρια με ελάχιστες απώλειες.
Οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ, με τον 15νθημερο αυτόν αγώνα τους, συνέβαλαν αποφασιστικά στο να απασχολήσουν τις δυνάμεις του ΑΣ και να οδηγήσουν στην αποτυχία τους στο Βίτσι.
Η Μουργκάνα «έπεσε», αλλά το μεγαλείο του ΔΣΕ, χαράχτηκε για πάντα πάνω στους απότομους βράχους της!
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΩΣΕΩΝ– 11.00 π.μ. συνάντηση των Οργανώσεων στο χωριό Τσαμαντάς της Μουργκάνας. Ιστορικός περίπατος. Μουσικοαφηγηματικό δρώμενο. Φαγητό και μουσική.
– 18.00 μμ Συγκέντρωση στο Φιλιάτι.
– 19.30 μμ Πορεία στην πόλη της Ηγουμενίτσας.
– 20.30 μμ Κεντρική εκδήλωση στην Πλατεία Δημαρχείου Ηγουμενίτσας, με ομιλητή τον ΚΩΣΤΑ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟ, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Θα ακολουθήσει γλέντι.