Επιστολή με την οποία ζητά την άμεση ενημέρωση και εγρήγορση των αρμόδιων αρχών σχετικά με την έκταση που έχει λάβει η προσβολή των πλάτανων σε αρκετές περιοχές της Ηπείρου και ειδικότερα σε αυτές που ρέει ο ποταμός Καλαμάς, απέστειλε η γενική Διεύθυνση Αγροτικής Έρευνας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας.Η κατάσταση όπως αυτή περιγράφεται στην επιστολή είναι πολύ οριακή με τους ειδικούς να προειδοποιούν πως αν δεν γίνει κάτι άμεσα σε μερικά χρόνια, ο Καλαμάς θα γίνει νεκροταφείο δέντρων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ερευνάς την οποία και υπογράφει ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δρ. Γεώργιος Καρέτσος και μετά την ολοκλήρωση των φυτοϋγειονομικών ελέγχων για τον εντοπισμό του παθογόνου καραντίνας Ceratocystis platani, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες προσβολές σε φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου αρκετών περιοχών της Ηπείρου, που εντοπίζονται στις Περιφερειακές Ενότητες Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων.
Συγκεκριμένα στον ποταμό Καλαμά η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στις Π.Ε. Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων, με τα νεκρά δένδρα να αριθμούνται σε χιλιάδες. Εντοπίστηκαν πάρα πολλές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες θα συνεχίσουν να διευρύνονται, με τη νέκρωση όλων των δένδρων πλατάνου σε αυτές τις θέσεις. Οι συνέπειες της ασθένειας στο εγγύς μέλλον αναμένεται να είναι τραγικές στον συγκεκριμένο ποταμό, με καταστροφή του μεγαλύτερου τμήματος της παρόχθιας βλάστησης των πλατάνων.
Η ασθένεια εντοπίστηκε επίσης στον ποταμό Αχέροντα. Ωστόσο, στον ποταμό αυτό οι προσβολές ευρίσκονται στα αρχικά στάδια και η άποψή μας είναι ότι η επέκταση του παθογόνου μπορεί να ελεγχθεί, αν εφαρμοστούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης.
Εντοπίστηκαν επίσης αρκετές νέες εστίες προσβολής στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Ιωαννίνων. Εκτός από τον ποταμό Καλαμά το παθογόνο έχει επεκταθεί και στον ποταμό Λούρο, όπου οι προσβολές είναι σε αρχικά στάδια. Ή ασθένεια έχει επίσης εντοπιστεί στο χωριό Βουνοπλαγιά, που είναι σε μικρή σχετικά απόσταση από τη λίμνη των Ιωαννίνων. Οι επεμβάσεις που έγιναν από το Δασαρχείο Ιωαννίνων σε συγκεκριμένες περιοχές είχαν πολύ καλά αποτελέσματα στον περιορισμό της ασθένειας και πρέπει να συνεχιστούν.
Στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Κόνιτσας παρατηρήθηκαν αρκετές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες προς το παρόν είναι περιορισμένης έκτασης. Πρέπει επίσης και σε αυτήν την περιοχή να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της ασθένειας, για να αποφευχθεί η επέκταση του παθογόνου. Να σημειωθεί ότι αν και σε αρχικά στάδια η ασθένεια στην περιοχή, τα σημεία όπου αυτή εντοπίζεται είναι σε νευραλγική θέση πλησίον της συμβολής του ποταμού Αώου με τον ποταμό Βοϊδομάτη και τον ποταμό Σαραντάπορο. Επίσης, επισημαίνουμε εδώ ότι τα έργα που πραγματοποιούνται στην είσοδο του Εθνικού Δρυμού Αώου εγκυμονούν κινδύνους διάδοσης της ασθένειας, η οποία σημειωτέον δεν έχει ακόμα εντοπιστεί στο συγκεκριμένο σημείο.
Όπως αναφέρει η έκθεση των ειδικών η ασθένεια έχει διαδοθεί στις διάφορες περιοχές της Ηπείρου με τις ανθρώπινες δραστηριότητες καθώς ένας συχνός τρόπος διάδοσης της ασθένειας είναι με μηχανήματα εκσκαφής, που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα δένδρα και στη συνέχεια μεταφέρονται σε άλλες περιοχές δημιουργώντας νέες εστίες προσβολής. Κατά πάσα πιθανότητα το παθογόνο μεταφέρθηκε στην Ήπειρο με μηχανήματα εκσκαφής, που είχαν χρησιμοποιηθεί προηγουμένως σε περιοχή της Πελοποννήσου με προσβεβλημένα πλατάνια και στη συνέχεια εργάστηκαν στην κατασκευή της Ε.Ο. «Εγνατία» ή σε κάποιο άλλο έργο.
Επίσης, το παθογόνο διαδίδεται με εργαλεία κοπής δένδρων (αλυσοπρίονα, πριόνια, τσεκούρια κ.λπ.). Έχουν βρεθεί αρκετές νέες εστίες προσβολής σε σημεία που είχαν χρησιμοποιηθεί μολυσμένα εργαλεία, τα οποία είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένα δένδρα. Σε αρκετές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ότι ο μύκητας που προκαλεί την ασθένεια έχει διαδοθεί σε νέες περιοχές από συνεργεία της ΔΕΗ και των συνεργαζόμενων εργολάβων, τα οποία ασχολούνται με τη συντήρηση ή την τοποθέτηση νέων Γραμμών κυρίως Μέσης και Χαμηλής Τάσης του Δικτύου Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ένας άλλος κίνδυνος διάδοσης της ασθένειας είναι με την υλοτομία και τη διακίνηση ξύλου από προσβεβλημένα δένδρα για καυσόξυλα.
«Παρ’ όλες τις απαγορευτικές διατάξεις είναι πολύ πιθανόν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών να υλοτομούν τα νεκρά από την ασθένεια δένδρα, λόγω της αυξημένης τιμής του πετρελαίου θέρμανσης. Η ενημέρωση των κατοίκων για τον κίνδυνο διάδοσης της ασθένειας θα μπορούσε να αποτρέψει τέτοιες ενέργειες», αναφέρει η έκθεση και συνεχίζει: «Είναι απολύτως απαραίτητο να περιοριστούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες σε σημεία που φύονται πλατάνια. Η με οποιονδήποτε τρόπο πλήγωση των δένδρων ή του ριζικού τους συστήματος μπορεί να έχει ως συνέπεια την προσβολή τους από την ασθένεια. Στα επόμενα χρόνια, τα νεκρά δένδρα θα αριθμούνται σε χιλιάδες, μόνο σε αυτή τη θέση του ποταμού, που κυριολεκτικά μετατρέπεται σε ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΠΛΑΤΑΝΩΝ!… Επιπλέον, οι εκδηλώσεις που διεξάγονται σε παραποτάμιες θέσεις με πλατάνια, όπως καλοκαιρινά φεστιβάλ “By the river party”, με παράλληλες δραστηριότητες όπως, camping, moto cross, 4X4 κ.λπ. μπορούν να συντελέσουν στην περαιτέρω διάδοση της ασθένειας».