Την ανάγκη να ζητήσει η Περιφέρεια Ηπείρου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την εγκατάσταση σταθερού αυτόματου σταθμού μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον κόλπο της Ηγουμενίτσας επισημαίνει με δημόσια ανάρτησή του ο Αντώνης Μπέζας.
Όπως σημειώνει, η έντονη κίνηση πλοίων, κυρίως τους θερινούς μήνες, δημιουργεί συνθήκες περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν αξιόπιστα και αναγνωρισμένα στοιχεία για τα πραγματικά επίπεδα ρύπανσης, καθώς στην Ήπειρο λειτουργεί μόνον ένας σταθμός του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και αυτός στα Ιωάννινα.
Παράλληλα, τονίζει ότι οι αισθητήρες χαμηλού κόστους που χρησιμοποιούνται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τον ΟΛΗΓ δεν πληρούν τις απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές και δεν παρέχουν δεδομένα κατάλληλα για αξιολόγηση και συμμόρφωση με τα όρια που ορίζει η νομοθεσία. Καθώς το ΥΠΕΝ σχεδιάζει την επέκταση του Δικτύου με νέους σταθμούς, ο Αντώνης Μπέζας καλεί την Περιφέρεια να διεκδικήσει την τοποθέτηση ενός από αυτούς στην Ηγουμενίτσα, ώστε να υπάρξει επιστημονικά τεκμηριωμένη εικόνα για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή.
Ολόκληρη η ανάρτηση έχει ως εξής:
Ατμοσφαιρική ρύπανση στον κόλπο της Ηγουμενίτσας: Να ζητήσει η Περιφέρεια Ηπείρου από το ΥΠΕΝ την τοποθέτηση σταθερού αυτόματου σταθμού μέτρησης του ΕΔΠΑΡ!
Η μεγάλη κίνηση πλοίων στο λιμάνι, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, δημιουργεί συνθήκες επικινδυνότητας στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου της Ηγουμενίτσας ως προς την ποιότητα του περιβάλλοντα αέρα Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής γιατί στην ουσία κινούμαστε σε «αχαρτογράφητα νερά», σε μια κατάσταση δηλαδή αβεβαιότητας ως προς τα πραγματικά δεδομένα. Το γιατί, αναλύεται παρακάτω.
Η παρακολούθηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη χώρα μας πραγματοποιείται από το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ), με σταθερούς αυτόματους σταθμούς που λειτουργούν σε ωριαία βάση και καταγράφουν τους ρύπους που προβλέπονται από τη σχετική εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
Αρμοδιότητα για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα, με τη διενέργεια μετρήσεων και δειγματοληψιών, την εγκατάσταση σταθμών μέτρησης, την ενημέρωση του κοινού, τη λήψη εκτάκτων μέτρων και την εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου αντιμετώπισης υπερβάσεων, εάν και όπου απαιτείται, εντός των διοικητικών ορίων τους, έχουν οι κατά τόπους Περιφέρειες και επομένως στην περίπτωση της Ηγουμενίτσας η Περιφέρεια Ηπείρου. Η Περιφέρεια Ηπείρου διαθέτει μόνο έναν τέτοιο σταθμό στα Ιωάννινα ενώ σε καμιά άλλη περιοχή της Ηπείρου δεν υπάρχει εγκαταστημένος σταθμός του ΕΔΠΑΡ.
Από διάφορους φορείς τελευταία, στο πλαίσιο του προγράμματος ΠΑΝΑΚΕΙΑ, χρησιμοποιούνται μετρητικές διατάξεις με αισθητήρες χαμηλού κόστους για την παρακολούθηση των επιπέδων ρύπανσης (κυρίως των αιωρούμενων σωματιδίων). Το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει τοποθετήσει ανάλογους αισθητήρες στην Ηγουμενίτσα με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020.
Η σχετική, όμως, νομοθεσία προβλέπει ότι οι αναλυτές μέτρησης που χρησιμοποιούνται στα δίκτυα πρέπει να διαθέτουν έγκριση τύπου κατά ΕΝ ISO από διαπιστευμένο οργανισμό και να υπόκεινται τακτικά σε ποιοτικούς ελέγχους και διαδικασίες βαθμονόμησης, ώστε να διασφαλίζεται και η ποιότητα των μετρήσεων.
Για τους αισθητήρες χαμηλού κόστους δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη πρωτόκολλο για την αξιολόγηση της απόδοσής τους, οπότε δεν διαθέτουν έγκριση τύπου κατά ΕΝ ISO από διαπιστευμένο οργανισμό και επομένως τέτοιου είδους αισθητήρες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αξιόπιστα για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τις οριακές τιμές και γενικά για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της ατμόσφαιρας. Επιπλέον, η υλικοτεχνική υποστήριξη των αισθητήρων έχει πρόβλημα με το χρόνο δεδομένου ότι οι περισσότεροι από αυτούς έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής. Η χρήση τους μπορεί να γίνεται μόνο για εκτίμηση και όχι για αξιολόγηση της ρύπανσης, για ποιοτική αποτύπωση της χρονικής μεταβλητότητας των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ενδεχομένως για τον εντοπισμό πιθανών πηγών ρύπανσης αλλά και την ευαισθητοποίηση του κοινού.
Από την άλλη μεριά, αισθητήρες χαμηλού κόστους χρησιμοποιεί και ο ΟΛΗΓ. Πέραν όμως του γεγονότος ότι οι μετρήσεις τους εμπεριέχουν την αναξιοπιστία που αναφέρθηκε προηγουμένως, στις ετήσιες εκθέσεις ποιότητας που δημοσιοποιούνται στην ιστοσελίδα του Οργανισμού αναφέρονται μόνο οι μέσες τιμές και δεν αποτυπώνονται πιθανές εποχικές ή άλλες υπερβάσεις των επιτρεπόμενων ορίων (κυμαινόμενη μακροχρόνια τοξικότητα) ούτε αναλύεται ο τρόπος εξαγωγής των μέσων όρων.
Επειδή το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προετοιμάζει αυτή την περίοδο διαγωνισμό για την επέκταση του ΕΔΠΑΡ με νέους σταθερούς αυτόματους σταθμούς μέτρησης, η μόνη λύση είναι να ζητηθεί από την Περιφέρεια Ηπείρου η τοποθέτηση τέτοιου σταθμού στην Ηγουμενίτσα.
Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα των μετρήσεων του ΕΔΠΑΡ παρουσιάζονται στην Ετήσια Έκθεση Ποιότητας της Ατμόσφαιρας που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου και ότι οποιοσδήποτε μπορεί να έχει ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα πρωτογενή δεδομένα.
