Του Παναγιώτη Β. Νταή*Σίγουρα όμως οι εκλογές αυτές, είναι από τις πιο σημαντικές των τελευταίων δεκαετιών στην τοπική αυτοδιοίκηση και αποτελούν ορόσημο, γιατί διενεργούνται σε μια χρονική συγκυρία όπου έχουν επέλθει μεγάλες αλλαγές και διακυβεύονται σημαντικές υποθέσεις σε επίπεδο δήμου, οι κυριότερες εκ των οποίων είναι οι εξής:
ΝΕΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΡΟΛΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
1.Ως αποτέλεσμα της ψήφισης του νέου Νόμου για την τοπική αυτοδιοίκηση («Κλεισθένης») επέρχονται ριζικές αλλαγές στον τρόπο ανάδειξης του Δημάρχου, του Δημοτικού Συμβουλίου και των Συμβουλίων και Προέδρων των Κοινοτήτων, που αποτελούν ένα νέο θεσμό, ως παραλλαγή του «Καλλικρατικού» συστήματος των Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων. Η εφαρμογή της μεθόδου της απλής αναλογικής για την εκλογή των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, οι έδρες του οποίου κατανέμονται από την πρώτη ψηφοφορία χωρίς να αλλάζουν ανάλογα με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας του δεύτερου γύρου για την εκλογή Δημάρχου, επιβάλλουν την μετεκλογική συναίνεση μεταξύ των παρατάξεων για τη διοίκηση του Δήμου, τουλάχιστον στα μεγάλα ζητήματα. Με τον τρόπο αυτό αναβαθμίζεται ουσιαστικά ο ρόλος και η λειτουργία του Δημοτικού Συμβουλίου, καθώς το συγκεκριμένο συλλογικό όργανο αναδεικνύεται ως το πραγματικό κέντρο λήψης αποφάσεων. Οι εποχές όπου οι αποφάσεις λαμβάνονταν πριν από τις συνεδριάσεις και απλώς επικυρώνονταν από το Δ.Σ. έχουν παρέλθει. Στη νέα φάση λειτουργίας του Δήμου, απαιτείται στελέχωση του Δ.Σ. από συμβούλους με εμπειρία, γνώση και γνώμη για τα τεκταινόμενα στο Δήμο.
2.Οι αλλαγές στον τρόπο ανάδειξης των αρχών διοίκησης στις Κοινότητες του Δήμου (σε χωριστή κάλπη και ανά συνδυασμούς, που περιλαμβάνουν υποψήφιο πρόεδρο και συμβούλους) διαμορφώνει ένα νέο σύστημα ενδοδημοτικής συνεργασίας και αφήνει σημαντικό βαθμό ελευθερίας στις τοπικές κοινωνίες να εμπλακούν ενεργά κατ΄ αρχήν στην εκλογική διαδικασία, αλλά και μετέπειτα στην ίδια τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε δημοτικό επίπεδο, επηρεάζοντας με θεσμικό και διαφανή τρόπο το Δ.Σ. και τα άλλα όργανα, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι υπάρχουσες ανάγκες των κατοίκων των πόλεων, κωμοπόλεων, χωριών και οικισμών του Δήμου. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί ασφαλείς προϋποθέσεις για την ενίσχυση της αυτοτελούς λειτουργίας των Κοινοτήτων, στο πλαίσιο πάντα του συστήματος ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, που διασφαλίζει την ενιαία δράση του συνόλου των οργάνων, φορέων και υπηρεσιών του Δήμου.
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
3.Μετά την ολοκλήρωση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, πρόταγμα για όλους τους Δήμους, αποτελεί η υλοποίηση όλων των χωρικών και αναπτυξιακών διαδικασιών και των διαδικασιών για τον καθορισμό χρήσεων γης, ώστε να σχεδιασθεί και υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα αειφόρου ανάπτυξης. Για το Δήμο Ηγουμενίτσας, η διαδικασία αυτή είναι κρίσιμη, γιατί διαθέτει περιοχές με έντονη τουριστική ανάπτυξη, αγροτικές περιοχές, αστικές περιοχές, ημιορεινές περιοχές, θαλάσσιες περιοχές κατάλληλες για αλιεία και περιοχές που έχουν ελάχιστη παραγωγική δραστηριότητα, αλλά λειτουργούν μόνο ως περιοχές διαμονής μόνιμης ή προσωρινής. Οι περιοχές αυτές και οι δραστηριότητες που τις συνοδεύουν λειτουργούν περίπου αυτόνομα με λίγες επιρροές και αλληλεπιδράσεις. Το στοίχημα είναι πως αυτές οι περιοχές – δράσεις θα συλλειτουργήσουν αρμονικά στο πλαίσιο ενιαίου χωροταξικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού. Συνεπώς, οι επιμέρους πολιτικές του Δήμου, θα πρέπει να έχουν ως κοινή συνισταμένη την επίτευξη αυτού του στόχου.
4.Η θητεία της επόμενης δημοτικής περιόδου ολοκληρώνεται (2023) με την ουσιαστική λήξη των επιχειρησιακών προγραμμάτων του τρέχοντος ΕΣΠΑ. Συνεπώς, τα επόμενα χρόνια είναι κρίσιμα για την έγκαιρη εκτέλεση των έργων προς όφελος της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των δημοτών.
5.Η επόμενη δημοτική περίοδος συμπίπτει με τα έτη σχεδιασμού και αρχικής υλοποίησης των δράσεων της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2021 – 2027), η οποία έχει ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, καθώς η χρηματοδότηση της χώρας από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, ως σύνολο και κυρίως για κλασσικά έργα υποδομών θα είναι μειωμένη και οι δράσεις που θα επιλεγούν θα πρέπει να έχουν έντονο συνεργατικό χαρακτήρα μεταξύ των κρατικών φορέων, αλλά και μεταξύ αυτών και του ιδιωτικού τομέα. Συνεπώς, η ευθύνη της δημοτικής αρχής είναι μεγάλη για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης των έργων, που πρέπει να επιλεγούν, να υλοποιηθούν και να αφήσουν αναπτυξιακό στίγμα στην τοπική κοινωνία.
ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΧΗ ΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
6.Ο Δήμος Ηγουμενίτσας, λειτουργεί με την πλέον πρόσφατη μορφή του (ως συνένωση των «Καποδιστριακών» Ο.Τ.Α. Ηγουμενίτσας, Παραποτάμου, Μαργαριτίου, Συβότων και Πέρδικας) για οκτώ περίπου χρόνια, χωρίς να έχει αποκτήσει ακόμη τα αναγκαία για την ανάπτυξή του συνεκτικά στοιχεία. Οκτώ χρόνια είναι μεγάλο διάστημα αδράνειας σε αυτόν τον τομέα. Αν η αδράνεια αυτή συνεχιστεί, ελλοχεύει ο κίνδυνος λειτουργίας του Δήμου χωρίς ενοποιητικό όραμα για το σύνολο του χώρου του, χωρίς συλλειτουργία όλων των παραγωγικών δυνάμεων και χωρίς την εμπέδωση κοινού αισθήματος που πρέπει να διαθέτει η τοπική κοινωνία, ώστε να εργαστεί δημιουργικά για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής, με όρους ποιότητας, βιωσιμότητας και αειφορίας.
ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
7.Την επόμενη πενταετία θα υπάρχουν εξελίξεις σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα την περιοχή (π.χ. μεγάλα έργα όπως η σιδηροδρομική σύνδεση, η ολοκλήρωση του εμπορικού τμήματος του λιμανιού, η περιφερειακή οδός, ο εκσυγχρονισμός των αεροδρομίων Ιωαννίνων, Κέρκυρας και Ακτίου, η Αμβρακία οδός, η διαπεριφερειακή δικτύωση για την ανάπτυξη τουρισμού κρουαζιέρας με βάση την Ηγουμενίτσα και προορισμούς τα Ιωάννινα, Μέτσοβο, Μετέωρα κ.α., η αναβάθμιση οδικής σύνδεσης Ηγουμενίτσας – Σαγιάδας – Κονίσπολης – Αγίων Σαράντα, το εμπορευματικό κέντρο, η ολοκλήρωση της αναβάθμισης του παράκτιου άξονα Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, το υδατοδρόμιο Ηγουμενίτσας, οι έρευνες για υδρογονάνθρακες, ένταξη Αλβανίας στην Ε.Ε. κ.τ.λ.). Ασφαλώς και τα έργα αυτά δεν αποτελούν αρμοδιότητα του Δήμου με την στενή έννοια. Αλλά ο Δήμος μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει στο επίπεδο της κεντρικής κυβέρνησης και της περιφερειακής διοίκησης, την αποτελεσματική υλοποίηση όλων αυτών των παρεμβάσεων, που θα υποστηρίξουν την αντιμετώπιση των προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας, την αναπτυξιακή της προοπτική, καθώς και το νέο ρόλο της περιοχής στο πλαίσιο των γεωπολιτικών εξελίξεων στη χώρα, τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο και το χώρο της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
8.Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι ανεξαρτήτως πολιτικών εξελίξεων, την επόμενη τετραετία, ο τομέας της κοινωνικής προστασίας – αλληλεγγύης (πρόνοια, υγεία, αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων της οικονομικής κρίσης όπως η ανεργία κ.α.) θα μεταφερθεί στην τοπική αυτοδιοίκηση. Συνεπώς, αποτελεί αδήριτη ανάγκη η διασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων για την άσκηση αποτελεσματικών πολιτικών, καθώς και για το σχεδιασμό και την παροχή εξειδικευμένων και εξατομικευμένων υπηρεσιών, που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες των δημοτών, με την συνεργασία όλων των αρμόδιων δομών, υπό ενιαίο συντονιστικό κέντρο, ώστε να αποφεύγονται επικαλύψεις.
Ως αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω, στο πλαίσιο της νέας δημοτικής περιόδου, διαμορφώνεται ένα πολύπλοκο περιβάλλον, η αποτελεσματική αντιμετώπιση του οποίου χρειάζεται στελέχωση της Δημοτικής Αρχής, αλλά πλέον και του πολυσυλλεκτικού και πολυπαραταξιακού αναβαθμισμένου Δημοτικού Συμβουλίου, από ανθρώπους με εμπειρία, γνώση και επάρκεια να διεκδικήσουν, διαχειριστούν και υλοποιήσουν αποτελεσματικά τα έργα και τις δράσεις, σε συνεργασία με φορείς της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας, δημιουργώντας το κατάλληλο περιβάλλον για τα στελέχη του Δήμου, με την αξιοποίηση όλων των συνεργατικών μέσων όπως η Διαδημοτική συνεργασία, οι Προγραμματικές Συμβάσεις και τα Δίκτυα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που πρέπει να έχει η νέα Δημοτική Αρχή, θα επανέλθουμε με άλλο άρθρο.
*Ο Παναγιώτης Νταής, είναι πολιτικός επιστήμονας με μεταπτυχιακές σπουδές στη Δημόσια Πολιτική, απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης – Αυτοδιοίκησης, με εμπειρία σε θέσεις Προϊσταμένου στα Υπουργεία Εσωτερικών – Πολιτισμού/ Αθλητισμού – Τουρισμού – Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Ηγουμενίτσας με το συνδυασμό Ανεξάρτητη Δημοτική Συνεργασία.