Πολιτικός πολιτισμός και ιδεολογική τύφλωση… Του Παντελή Κυπριανού*

Η Δημοκρατία προϋποθέτει κανόνες. Οι κανόνες αναφέρονται σε διαφορετικά πράγματα, μας δεσμεύουν, οργανώνουν τις σχέσεις μας, ορίζουν τις στάσεις μας και διαμορφώνουν τις προσδοκίες μας από τους άλλους. Οι κανόνες διαμορφώνονται ποικιλότροπα και δεν είναι κατ΄ ανάγκην όλοι καλοί.

Οι Διαφωτιστές, οι υπέρμαχοι του ορθού λόγου και της κριτικής σκέψης επιδιώκουν οι κανόνες να είναι έλλογοι, να υπόκεινται στην κριτική του πολίτη και να γίνονται αποδεκτοί από την πλειοψηφία. Αυτό έχουμε, λίγο πολύ, κατά νου όταν μιλάμε για πολιτισμένη κοινωνία. Επιθυμούμε οι σχέσεις μας σε όλα τα πεδία, πολιτικό, οικονομικό,  κοινωνικό, πολιτισμικό, να διέπονται από έλλογους και κοινά αποδεκτούς κανόνες.

Εκτός από τη λογική υπάρχουν συμφέροντα και πάθη. Γι αυτό οι Πολιτικοί Επιστήμονες θεωρούν την κυβερνητική εναλλαγή των πολιτικών κομμάτων ως ένα δραστικό μέσο καταπολέμησης της συγκέντρωσης εξουσίας και μετριασμού των παθών. Η εναλλαγή των κομμάτων δυσχεραίνει τη σώρευση εξουσίας και πλούτου και ταυτόχρονα λειτουργεί ως μέσο εκτόνωσης των παθών καθώς όλοι παλεύουν για να ρθει η σειρά τους.

Η εξουσία, δίχως αμφιβολία, είναι γλυκιά, προσδίδει δύναμη και δημοσιότητα. Γι αυτό δεν είναι λίγοι εκείνοι που παραδίνονται στη σαγήνη της. Αυτό σε συνδυασμό με τη θέση των πολιτικών κομμάτων να θεωρούν εαυτούς καλύτερους από τους ανταγωνιστές καθιστούν τη διεκδίκηση της εξουσίας αδυσώπητη. Έτσι, τα κόμματα τη διεκδικούν μέχρις εσχάτων επιστρατεύοντας ακόμη και αθέμιτα μέσα.

Η αυτονόητη αυτή διαπίστωση δεν σημαίνει ότι επιτρέπονται όλα τα χτυπήματα. Γι αυτό και η μη παράδοση του πρώην πρωθυπουργού στον διάδοχό φάνηκε παραπάνω από χοντροκομμένη. Τόσο χοντροκομμένη που αποδόθηκε επισήμως σε παρεξήγηση. Προφανώς δεν πρόκειται γι αυτό. Ο κος Σαμαράς δεν υστερεί σε καλούς τρόπους από τους υπουργούς του που έκαναν μια χαρά το στοιχειώδες. Είναι μεγαλοαστός και έμαθε καλούς τρόπους από τα πρώτα του βήματα.

Το πρόβλημα είναι διπλό: πολιτισμικό και ιδεολογικό. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν μπορεί να δεχτεί ότι μία ομάδα νέων και ιδιαίτερα ένας «πρόεδρος δεκαπενταμελούς» μπορούν να τον ταπεινώσουν εκλογικά και να φιγουράρουν σε όλα τα διεθνή έντυπα. Και ιδεολογικό. Δεν μπορεί η νέα κυβέρνηση των άσπονδων φίλων να χαλάνε τελετουργίες χρόνων χωρίς λιμουζίνες, χωρίς γραβάτες και να δίνουν όρκο πολιτικό.

Βλάσφημη η νέα κυβέρνηση; Με τη στάση του ίσως ο πρώην πρωθυπουργός να επιδιώκει να καλλιεργήσει την αίσθηση ότι είναι πάντα εδώ, ηγέτης αδιαμφισβήτητος της ΝΔ και σύντομα πάλι πρωθυπουργός. Κάτι ανάλογο είχε πράξει από άλλη θέση ο Ευ. Αβέρωφ μετά το 1981 προκαλώντας διαρκώς τον Α. Παπανδρέου με τα γνωστά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση η στάση αυτή δεν προάγει ούτε τον πολιτικό πολιτισμό ούτε τη Δημοκρατία. Πρόκειται για τεχνητή ένταση με στόχο την προσωπική επιβίωση και με περικάλυμμα ακόμη μια φορά τη σωτηρία του τόπου.

*O Παντελής Κυπριανός είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα “Πελλοπόνησος”