Στην υπογραφή διακριτικής συμφωνίας θα προχωρήσουν Ελλάδα Κύπρου και Ισραήλ, με αντικείμενο την κατασκευή ενός μεγάλου ενεργειακού έργου. Πρόκειται για τον αγωγό EastMed που θα μεταφέρει αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, έργο που αποκτά ιδιαίτερη αξία για την Ήπειρο, καθώς θα διέλθει από την περιοχή ώστε να καταλήξει στην Ιταλία. Πρόκειται για μία λύση που πριν μερικά χρόνια έμοιαζε μακρινή, σήμερα όμως δείχνει ότι είναι η πιο εφικτή, καθώς ο ελληνοιταλικός αγωγός ουσιαστικά έχει τεθεί στο περιθώριο. Η υπογραφή της διακρατικής συμφωνήθηκε κατά την διάρκεια των τριμερών συνομιλιών του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη και τον Πρόεδρο του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, στη Λευκωσία.
Οι τρεις ηγέτες συζήτησαν για το «εμβληματικό ενεργειακό πρότζεκτ» όπως χαρακτήρισε ο κ. Τσίπρας τον αγωγό EastMed (που θα ενώνει το Ισραήλ και την Κύπρο με την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη) και το παράλληλο πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector (ένα μεγαλόπνοο έργο ανάπτυξης ηλεκτρικής ενέργειας και πληροφοριών, μέσω υποθαλάσσιας διασύνδεσης).
Όπως σημείωσε, το γεγονός ότι σήμερα συμφώνησαν να υπογράψουν τη διακρατική συμφωνία γι’ αυτό το «ύψιστης γεωπολιτικής σημασίας έργο» το συντομότερο δυνατόν, εντός του 2018, χαρακτηρίζει τη σημερινή συνάντηση ως εξόχως εποικοδομητική.
«Ο EastMed θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Και το καλώδιο ηλεκτρική ενέργεια. Ταυτόχρονα, το ηλεκτρικό καλώδιο θα είναι σε μια κατασκευή, που θα μπορεί να έχει και τις λεγόμενες «οπτικές ίνες». Άρα, μιλάμε για ένα κορυφαίο έργο διασυνδεσιμότητας ανάμεσα στις τρεις χώρες», ανέφερε στις δηλώσεις του ο Έλληνας Πρωθυπουργός.
Η ιστορία του αγωγού
Ο αγωγός που ανακοινώθηκε επίσημα έχει πίσω του ιστορία μερικών ετών.
Τη διετία 2011 – 2012, η ΔΕΠΑ διερεύνησε τη δυνατότητα κατασκευής του με στόχο την απευθείας μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας. Το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα κατευθύνεται υποθαλάσσια προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας και της Ηπείρου στην Ιταλία. Στη γειτονική μας χώρα θα φθάνει μέσω του αγωγού IGI – Poseidon (ΠΟΣΕΙΔΩΝ), που θα συνδέεται με τον EastMed στη Θεσπρωτία. Από τον Ιούλιο του 2014, η διαχείριση του Έργου ανήκει στην θυγατρική της ΔΕΠΑ «ΥΑΦΑ – ΠΟΣΕΙΔΩΝ», στην οποία συμμετέχει ισομερώς η ιταλική Edison.
Ο αγωγός EastMed εντάχθηκε στον Κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCIs) της ΕΕ, το 2013. Βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013, η συμμετοχή του σε αυτόν ανανεώθηκε το 2015. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ για τη Δράση «Eastern Mediterranean Νatural Gas Pipeline – Pre-Feed Studies».
Το σύνολο των συγχρηματοδοτούμενων μελετών που εκπονήθηκαν καταστούν σαφή την τεχνική εφικτότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και την εμπορική ανταγωνιστικότητα του Έργου. Επίσης, επισημαίνουν την προστιθέμενη αξία του αγωγού EastMed, αλλά και το συμπληρωματικό του χαρακτήρα, στο πλαίσιο των προοπτικών εξαγωγής του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τις εν λόγω μελέτες, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισ. κυβ. μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κυβ. μέτρα. Σημειώνεται ότι ανάλογα έργα, αναφορικά με τη δυσκολία υλοποίησής τους λόγω του θαλάσσιου βάθους, είτε έχουν ήδη κατασκευασθεί και λειτουργούν με επιτυχία (αγωγός Medgas Αλγερία – Ισπανία), είτε είναι σε φάση κατασκευής.
Επισημαίνεται ότι η ανάπτυξη του αγωγού EastMed χαίρει εξαρχής της στήριξης τόσο των Κυβερνήσεων των κρατών από τα οποία θα διέρχεται, όσο και της ΕΕ, όπως προαναφέρθηκε. Επιπρόσθετα, τα συμπεράσματα των προαναφερόμενων συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. μελετών δίνουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη του Έργου, μέσω της ανάληψης πρωτοβουλιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα στο νέο αυτό πλαίσιο, στις αρχές Απριλίου 2017 οι Υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Ιταλίας υπέγραψαν παρουσία του Ευρωπαίου Επιτρόπου Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε Κοινή Διακήρυξη για την περαιτέρω συστηματική παρακολούθηση και προώθηση της ανάπτυξης του Έργου.