Σημαντικές επισημάνσεις αλλά και προτάσεις για το νέο μοντέλο που προωθείται στη δημόσια διοίκηση κατέθεσε ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, Ηλίας Θεοδωρίδης στο καινοτόμο εργαστήρι που οργάνωσε την Τετάρτη (12/12/12) το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης με θέμα: «Το ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης: διαχείριση – κινητικότητα – επιμόρφωση».
Ο Γενικός Γραμματέας παρακολούθησε τις εργασίες του εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου στην Αθήνα, από το γραφείο του στα Ιωάννινα και μέσω Skype τοποθετήθηκε και ανέπτυξε τις θέσεις του.
Ειδικότερα, στην τοποθέτησή του ο κ. Θεοδωρίδης δεν στάθηκε μόνο στις επισημάνσεις των προβλημάτων και των παθογενειών της δημόσιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης αλλά κατέθεσε και συγκεκριμένες προτάσεις για την εξεύρεση λύσεων πάνω σε κρίσιμα ζητήματα και νευραλγικούς τομείς της κυβερνητικής πολιτικής που αφορούν τη σύγχρονη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική Δημόσια Διοίκηση και το ανθρώπινο δυναμικό της.
Ολόκληρη η τοποθέτηση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας είναι η ακόλουθη:
«Ξεκινώ την παρέμβασή μου με δύο κεντρικές παρατηρήσεις:
Ο διάχυτος συντηρητισμός του δημοσίου που έγκειται στην αντίληψη ότι οι θεσμοί υπάρχουν για τους λειτουργούς και όχι για τους χρήστες καθώς και το γεγονός πως δεν υπάρχει στρατηγική επεξεργασία πολιτικών στην οικονομία, την κοινωνική πολιτική, την παιδεία, την υγεία την οποία καλείται να υλοποιήσει η δημόσια διοίκηση.
Η σύνθεση των παθογενειών της ελληνικής δημόσιας διοίκησης μπορεί να καταγραφεί στα ακόλουθα:
- Το σημαντικό ποσοστό διαφθοράς
- Ο ρουσφετολογικός τρόπος διορισμού – Βγαίνουμε από τη γάγγραινα αυτού με τη θεσμοθέτηση του ΑΣΕΠ
- Ο συντεχνιακός τρόπος νομοθέτησης
- Η πολιτική διαμεσολάβηση για τις διεκπεραιώσεις υποθέσεων πολιτών
- Το μεγάλο έλλειμμα ελέγχου αξιολόγησης και τιμωρίας των επίορκων
- Η ανύπαρκτη στοχοθεσία και επιβράβευση των υπαλλήλων
Όλα τα παραπάνω οδηγούν στην ηθική απαξίωση και την απονομιμοποίηση των κρατικών δομών του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Γι’ αυτές τις μορφές εκφυλισμού δεν υπάρχει αμφιβολία πως την κύρια ευθύνη έχει το πολιτικό σύστημα το οποίο βρίσκεται σε ένα πλέγμα διαπλοκής με τη δημόσια διοίκηση διαμορφώνοντας την, «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση.
Η διαπλοκή αφορά σε όλους τους τομείς, ( όλες τις μορφές χρηματοδοτήσεων, της άσκησης κοινωνικής πολιτικής, τα δημόσια έργα, τη φορολογική πολιτική κλπ).
Όσο πιο ψηλά προχωρούμε στην κρατική πυραμίδα τόσο μεγαλύτερη είναι η διαπλοκή. Χρειάζεται λοιπόν μια ριζική αλλαγή και στη σύνθεση της πολιτικο-κρατικής γραφειοκρατίας σε επίπεδο κορυφής.
Μετά την κρίση και τη σύγκρουση-ρήξη της πολιτικής εξουσίας με την κρατική διοίκηση, έχουμε την αυτονόμηση της κρατικής γραφειοκρατίας και μορφές αντίστασης, π.χ. λευκή απεργία, μορφές υπονόμευσης πολιτικών κλπ.
Έχει εγκαθιδρυθεί μια μορφή μεικτής οικονομίας «ως ελληνική ιδιομορφία» σ’ όλους τους θεσμούς του ελληνικού δημοσίου.
Μια οικονομία κατά το κόστος δημόσια και κατά το κέρδος ιδιωτική. Η ουσία της βρίσκεται στο γεγονός της υπερχρέωσης του κράτους και του πολίτη. Χρησιμοποιώντας την εξουσία, τη διοικητική τους θέση, εξασφαλίζοντας παράνομο πλουτισμό για τον εαυτό τους π.χ. εφορίες, υγεία, πολεοδομίες, δημόσια έργα προνοιακή πολιτική κλπ.
Σε μια αναδιανεμητική οικονομία κατά 80% κρατικής διαχείρισης, το πρόβλημα αποκτά δομικές διαστάσεις, γιγαντώνει την παραοικονομία και μεγεθύνει τις κοινωνικές ανισότητες.
Το ελληνικό κράτος διατηρεί θεσμικά χαρακτηριστικά και όψεις τριτοκοσμικές.
Η αποκεντρωμένη λειτουργία του κράτους, με τη μορφή των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων μπορεί να συνδυαστεί άριστα με τον επιτελικό χαρακτήρα του κεντρικού κράτους και την λειτουργία των αιρετών περιφερειακών διοικήσεων.
Δεν θέλω όμως να σταθώ απλά σε παρατηρήσεις αλλά να καταθέσω και τις ακόλουθες προτάσεις:
1.Όλοι οι υπάλληλοι του κράτους όπου και αν υπηρετούν να ανήκουν στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης πλην των Σωμάτων Ασφαλείας και του Στρατού. Αυτή η κορυφαία μεταβολή μας επιτρέπει:
- Να γίνουν πράξη η κινητικότητα, το ενιαίο σύστημα αξιολόγησης, η άρση του συντεχνιακού δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλισμού, ανά υπουργείο.
- Να αποκτήσει οντότητα ο τίτλος του υπουργείου της «Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» με ενιαίο σύστημα καταχώρησης όλων των υποθέσεων και ταυτόχρονη κατάργηση των φακέλων της αδιαφάνειας και της διαπλοκής.
- Να εφαρμοστεί ο ηλεκτρονικός έλεγχος της παρουσίας και κυρίως της παραγωγικότητας του συνόλου των δημοσίων υπαλλήλων, με κατάργηση της κάρτας παρουσίας. Παραδείγματα επιτυχούς εφαρμογής του συγκεκριμένου συστήματος υπάρχουν σε τράπεζες και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου όπως είναι κάποιες αναπτυξιακές εταιρείες.
- Να καταστεί δυνατή η δημιουργία υπηρεσίας μιας στάσης στο νευραλγικό τομέα της αδειοδότησης των επιχειρήσεων αλλά και σε άλλους τομείς.
2.Ουσιαστική κωδικοποίηση – απλοποίηση της νομοθεσίας από εθνικές επιτροπές του νομοθετικού έργου ανά τομέα με την επίβλεψη της βουλής.
Αποτελεί κοινή διαπίστωση πως η γραφειοκρατία-η συνεπακόλουθη διαφθορά, τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, η άνιση μεταχείριση των πολιτών υποθάλπονται από τη δαιδαλώδη νομοθεσία. Γραφειοκρατία και διαφθορά είναι «αδελφάκια», αλληλοτροφοδοτούνται. Αλλά και η ίδια η απονομή δικαίου από το δικαστικό σώμα υπονομεύεται από το τεράστιο νομοθετικό φορτίο.
3.Θεσμοθέτηση ενιαίου απόλυτα αξιοκρατικού συστήματος αξιολόγησης (στη βάση και διεθνών προτύπων αξιολόγησης) για το σύνολο της δημόσιας διοίκησης μηδέ εξαιρουμένων και των επιτελικών θέσεων αυτής. Βλέπουμε τη μεγάλη συζήτηση-κριτική που γίνεται για τον κομματικό τρόπο κάλυψης αυτών των θέσεων. Για να σταματήσει αυτό θα πρέπει να καταχωρηθούν τα προσόντα θέσης και το προφίλ των πολιτικών στελεχών π.χ. επιστημονική κατάρτιση, καινοτομία και νεοτερικότητα, ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού και προαγωγή δημόσιου συμφέροντος.
Η βαρύτητα στη σχέση τεχνοκρατικής και πολιτικής συγκρότησης των επιτελικών στελεχών διαφέρει ανάλογα με το αν ηγούνται εξειδικευμένων ΔΕΚΟ-επιχειρήσεων ή οργανισμών άσκησης σύνθετης κρατικής πολιτικής.
Το ενιαίο σύστημα αξιολόγησης θα καταστήσει επίσης ουσιαστική μια διαδικασία ηθικά και νομικά αποδεκτή του πειθαρχικού ελέγχου της υπαλληλικής ιεραρχίας ενώ από την άλλη πρέπει να δημιουργεί πολιτική κινήτρων και επιβράβευσης πρωτοπόρων δράσεων.
4.Στα πλαίσια μιας νέας δόμησης του ελληνικού δημοσίου δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές άλλες διαδικασίες απόλυσης προσωπικού πλην μιας, αυτής, του ελέγχου πιθανού παράνομου ιδιωτικού πλουτισμού. Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό με την επέκταση του πόθεν έσχες στους κρατικούς αξιωματούχους και το σύνολο της υπαλληλικής ιεραρχίας.
5.Η λειτουργία της σχολής δημόσιας διοίκησης συμβάλει στην κατοχύρωση του νέου μοντέλου δημόσιας διοίκησης.
Η κρίση δυσχεραίνει τις προωθούμενες λύσεις αλλά ταυτόχρονα αποτελεί μοναδική πίεση και ευκαιρία για επιλογή ριζικών λύσεων και τομών με τις παθογένειες του ελληνικού «συστήματος» δημόσιας διοίκησης.
Το κράτος βρίσκεται στον πυρήνα της ελληνικής κρίσης, είναι για μας πρόκληση και ευκαιρία ο ριζικός μετασχηματισμός του σε κινητήρια δύναμη της πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας».