Του Γιώργου ΤΟΥΣΣΑ*
Το αντιλαϊκό νομοσχέδιο – έκτρωμα για την «ανασυγκρότηση του υπουργείου ναυτιλίας και Αιγαίου …» αποτελεί τμήμα του στρατηγικού σχεδιασμού του κεφαλαίου, της κυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, της τρόικας (ΕΕ – ΕΚΤ – ΔΝΤ), για τον εκσυγχρονισμό του αστικού κράτους, ως επιχειρησιακού κέντρου για την υλοποίηση της αντιλαϊκής ναυτιλιακής στρατηγικής, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κερδοφορίας των εφοπλιστών, των μονοπωλίων, μέσα από την ένταση της εκμετάλλευσης των ναυτεργατών και γενικότερα των εργαζομένων στη ναυτιλία, στους κλάδους των μεταφορών, στη ναυπηγοεπισκευή, στα λιμάνια και τις λιμενικές υπηρεσίες της χώρας.
Η ανασυγκρότηση του υπουργείου ως ενιαίου διοικητικού φορέα της ναυτιλίας, περιλαμβάνει την ανασύνταξη παλαιών και τη δημιουργία νέων δομών για την ανάπτυξη των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και κατασταλτικών μηχανισμών για τη χειραγώγηση και αντιμετώπιση του εργατικού κινήματος, την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εφοπλιστών, των μονοπωλίων.
Προτεραιότητες των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων της ανασυγκρότησης του υπουργείου ναυτιλίας είναι:
Η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας των πληρωμάτων στα ποντοπόρα πλοία και στα «σκάφη αναψυχής» και η αντικατάστασή τους με ατομικές συμβάσεις, με μισθούς και εργασιακές σχέσεις γαλέρας, προπομπός για την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας όλων των πληρωμάτων.
Επανεισάγεται η έννοια του «ενεργού ναυτεργάτη»1με αυστηρότερα κριτήρια (8 μήνες υπηρεσίας τα 3 τελευταία χρόνια), που χρησιμοποιείται για τον εξοβελισμό των Ελλήνων ναυτεργατών από τα καράβια και την αντικατάστασή τους με φτηνότερο ναυτεργατικό δυναμικό, χωρίς εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και ταυτόχρονα για να στερήσει το άθλιο επίδομα των 235 ευρώ για τους άγαμους και 294 ευρώ για τους εγγάμους, άνεργους ναυτεργάτες.
Κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας των ναυτεργατών με απόφαση του υπουργείου Ναυτιλίας, που γίνεται με την επίταξη των πλοίων από τη Διοικητική Επιτροπή Ναυτικών Επιτάξεων και Ναυλώσεων πλοίων (ΔΕΝΕΝ), ώστε «…κατά τη διάρκεια ισχύος της “επίταξης” να αναστέλλεται κάθε… απεργιακή κινητοποίηση του πληρώματος…». Έτσι, αφού εφοπλιστές, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ έσπασαν τα μούτρα τους, δεν κατάφεραν με κρατική και εργοδοτική τρομοκρατία, τον κοινωνικό αυτοματισμό και την πολιτική επιστράτευση, να σπάσουν τις απεργιακές κινητοποιήσεις των ναυτεργατών, να ενισχύουν τους κατασταλτικούς μηχανισμούς για το χτύπημα του εργατικού κινήματος.
Στα πλαίσια του κοινωνικού εταιρισμού συγκροτείται «Forum κοινωνικού διαλόγου επί εργασιακών ζητημάτων του τομέα ναυτιλίας», με τη συμμετοχή εφοπλιστών – κυβέρνησης – ρεφορμιστών – οπορτουνιστών συνδικαλιστών, για τη χειραγώγηση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, με τη συμβολή της εργατικής αριστοκρατίας.
Συγκροτείται «Γραφείο Σταδιοδρομίας των σπουδαστών», για τη ναυτολόγηση φτηνού εργατικού δυναμικού από τους νέους ναυτεργάτες και την ενσωμάτωσή τους στην εξυπηρέτηση των εφοπλιστικών συμφερόντων.
Ο έλεγχος και η θεώρηση των ναυτιλιακών εγγράφων των πλοίων θα καθοριστεί στο μέλλον με υπουργικές αποφάσεις, με το αντεργατικό πλαίσιο της Διεθνούς Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας του 2006, με μισθούς και συνθήκες γαλέρας (550 δολάρια μισθός ναύτη).
Με την τροποποίηση της παρ. 4 του άρθρου 3 του ΝΔ 99/1973 (άρθρο 26 του νομοσχεδίου διαβούλευσης) αυξάνεται αναδρομικά από 1/1/2012 η χρηματοδότηση από το Κεφάλαιο Ναυτικής Εκπαίδευσης, των ενώσεων των εφοπλιστών σε 50.000 ευρώ ετησίως, για τα μέλη τους με φορτηγά πλοία μέχρι 3.000 grt και επιβατικών ή ακτοπλοϊκών πλοίων, ανεξαρτήτως χωρητικότητας. Μέχρι σήμερα, το ποσό αυτό υπολογίζεται σε ποσοστό 15% επί των ετήσιων εισφορών υπέρ του ΚΝΕ από τον προϋπολογισμό του ΝΑΤ, που για το 2012 ήταν 130.465,57 ευρώ, δηλαδή 20.169,83 ευρώ. Η κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, μαζί με τους εφοπλιστές, ληστεύουν το μόχθο των ναυτεργατών, για να πληρώνουν ακόμη και τα έξοδα των γραφείων των εφοπλιστικών ενώσεων!
Το Λιμενικό Σώμα επανακαθορίζεται ως ο φορέας «για τη διαμόρφωση και παρακολούθηση της εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου για τους όρους και τις συνθήκες εργασίας επί των πλοίων και για τη ναυτική εκπαίδευση», για την άγρια εκμετάλλευση και τον έλεγχο από τους εφοπλιστές των ναυτεργατών και των σπουδαστών στα καράβια και στις ναυτικές σχολές εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης. Αν και ποτέ δεν αναιρέθηκε ο ρόλος της Διεύθυνσης Εργασίας και το συνδικαλιστικό της ασφάλειας του ΛΣ, ως φορείς ελέγχου των όρων δουλειάς, αμοιβής και δράσης των ναυτεργατών και των σπουδαστών, στα καράβια, στα σωματεία και τις ναυτικές σχολές, μηχανισμός που συνεχίζει να λειτουργεί ως το «αόρατο χέρι» των εφοπλιστών.
Τα προνόμια του εφοπλιστικού κεφαλαίου που κατοχυρώνονται με το ν. 27/1975 (προκλητικές φοροαπαλλαγές κ.ά.) επεκτείνονται και στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις ναυαγοσωστικών και ρυμουλκών πλοίων με ξένη σημαία, οποιασδήποτε χωρητικότητας.
Με τις τροποποιήσεις του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου (Ν.Δ. 187/73) υποβαθμίζουν παραπέρα τον Κλάδο Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων και εκχωρούν τον έλεγχο της κατασκευής, μετασκευής, επισκευής και γενικότερα την αξιοπλοΐα των πλοίων στις ιδιωτικές εταιρείες, τα μονοπώλια.
Το ξεπούλημα των λιμανιών περνάει στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), σύμφωνα με τους όρους που θέτει η Δανειακή Σύμβαση της κυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ και της τρόικας (ΕΕ – ΕΚΤ – ΔΝΤ). Δημιουργούνται νέοι φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμανιών από τους εφοπλιστές, τα μονοπώλια και την Τοπική Διοίκηση ή μεικτού φορέα – συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) – για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών. Συγκροτούνται Λιμενικά Δίκτυα – Ανώνυμες Εταιρείες: α) Αττικό Λιμενικό Δίκτυο, β) Δίκτυο Λιμένων Βορείου Ελλάδας γ) Δίκτυο Λιμένων Δυτικής Ελλάδας και δ) Οργανισμός Λιμένα Ηρακλείου.
Το φιλέτο της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος, με πρόσχημα «τη χωροθέτηση και την περιβαλλοντική αδειοδότηση των δραστηριοτήτων της» εκχωρείται στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) για να διευκολυνθεί το ξεπούλημά της κομμάτι – κομμάτι, με αλλαγές χρήσης γης – δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης (ΕΟΖ) σταθμού μεταφόρτωσης και αποθήκευσης εμπορευματοκιβωτίων και οχημάτων, επισκευής πλοίων – ξέφραγο αμπέλι για τα μονοπώλια, με μισθούς πείνας και εργασιακές σχέσεις – λάστιχο, κατά τα γνωστά πρότυπα της «COSCO».
Το ξεπούλημα των λιμανιών στους εφοπλιστές και τους επιχειρηματικούς ομίλους, στα μονοπώλια δεν περιορίζεται στα 12 μεγάλα λιμάνια ΑΕ, αλλά στο σύνολο των λιμανιών της χώρας με προίκα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Μετατρέπει το Λιμενικό Ταμείο Χαλκίδας και τα Λιμενικά Ταμεία σε ενιαία Ανώνυμη Εταιρεία, για να ξεπουληθούν στη συνέχεια στους επιχειρηματικούς ομίλους με αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους.
Η δημόσια Πλοηγική Υπηρεσία ιδιωτικοποιείται και ιδρύεται «Ανώνυμη Εταιρεία Παροχής Πλοηγικών Υπηρεσιών» – «Πλοηγική ΑΕ», με το σύνολο του εξοπλισμού, των υποδομών και του Κεφαλαίου Πλοηγικής Υπηρεσίας, που μπορεί να φτάνει μέχρι 1.000.000 ευρώ. Από την κατάργηση της δημόσιας υπηρεσίας απολύονται όλοι οι εργαζόμενοι. Η ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Πλοηγικής Υπηρεσίας θα εντατικοποιήσει παραπέρα την εκμετάλλευση των εργαζομένων σε αυτόν το νευραλγικό τομέα, με αποτέλεσμα την αύξηση των ναυτικών ατυχημάτων στα λιμάνια.
Η πρόταση της τρικομματικής κυβέρνησης είναι σε πλήρη αντιστοιχία με την αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ για την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών και του συνόλου των λιμενικών υπηρεσιών.2
«Το Λιμενικό Σώμα είναι ένοπλο στρατιωτικό Σώμα»… «εφοδιάζεται με τα αναγκαία μέσα και τον εξοπλισμό και συνεργάζεται με αρχές και υπηρεσίες του εσωτερικού ή και άλλων χωρών και συμμετέχει στα όργανα της ΕΕ ή των διεθνών οργανισμών και φορέων που αφορούν την αποστολή του…».
Συγκροτείται νέος κατασταλτικός μηχανισμός το «Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιτήρησης και Ελέγχου Συνόρων» (ΕΣΚΕΕΣ). Μαζί με τα ιδιωτικά αστυνομικοστρατιωτικά Σώματα στα πλοία και τις λιμενικές υποδομές αξιοποιούνται για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ρευμάτων που δημιουργούν οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πόλεμοι ΕΕ – ΗΠΑ – ΝΑΤΟ και για το χτύπημα του εργατικού κινήματος.
Τα πλοία και οι λιμενικές εγκαταστάσεις, με πρόσχημα την «τρομοκρατία», μετατρέπονται σε φρούρια από τους κρατικούς και ιδιωτικούς αστυνομικοστρατιωτικούς μηχανισμούς που στο στόχαστρό τους είναι οι λαϊκές ελευθερίες και το εργατικό κίνημα. Οι μηχανισμοί για τον έλεγχο διαχείρισης ασφάλειας πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων (safety – security) καταγράφουν όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται από τους εργαζόμενους στα πλοία και στα λιμάνια.
Η φύλαξη της ασφάλειας των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων μπορεί να γίνεται αποκλειστικά και από ιδιωτικές εταιρείες.
Η νησιωτική πολιτική, το Συμβούλιο και το Ερευνητικό Κέντρο Νησιωτικής Πολιτικής είναι ενταγμένα στη στρατηγική της πολιτικής της ΕΕ και της τρικομματικής κυβέρνησης για το ξεπούλημα των υποδομών, των λιμανιών, των αεροδρομίων κ.λπ., την εκμετάλλευση των εργαζομένων, των αυτοαπασχολούμενων και των φτωχών αγροτών των κατοίκων των νησιών.
Οι διατάξεις για τα δικαιώματα των επιβατών ακτοπλοΐας μόνο σαν πρόκληση μπορούν να χαρακτηριστούν, τη στιγμή που η τιμή των εισιτηρίων έχει εκτιναχθεί στα ύψη. Το 60% των πλοίων είναι παροπλισμένα, με αποκλεισμένα τα νησιά για μεγάλες περιόδους και απολύσεις χιλιάδων ναυτεργατών.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες, με «χορηγίες από φυσικά ή νομικά πρόσωπα» στο υπουργείο Ναυτιλίας, με σύμβαση που υπογράφεται από το χρηματοδότη και το υπουργείο Ναυτιλίας, ανοίγουν νέους κερδοφόρους τομείς δράσης για το κεφάλαιο.
Ο «Οίκος Ναύτου» περιλαμβάνεται στους εποπτευόμενους φορείς από το υπουργείο Ναυτιλίας, χωρίς καμία άλλη συγκεκριμένη αναφορά στο νομοσχέδιο, παρά μόνο για τη δημιουργία ψεύτικων εντυπώσεων, αφού η υγειονομική περίθαλψη των ναυτεργατών έχει ενταχθεί στον ΕΟΠΥΥ, με τεράστιες ελλείψεις για τις λαϊκές οικογένειες σε γιατρούς και φάρμακα.
Η αντικατάσταση της παρ. 1 του άρθρου 45 του Ν.Δ. 187/1973 (261 Α΄) με πρόστιμα που κυμαίνονται από 300 ευρώ – 500.000 ευρώ, καθώς και για τις παραβάσεις του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης (ISM CODE) από 1.000 / 100.000 ευρώ έχουν ως στόχο να συγκαλύψουν αυθαιρεσίες και εγκλήματα των εφοπλιστών, μεταφορά των ευθυνών τους στους ναυτεργάτες και γενικότερα στους εργαζόμενους.
Η απαράδεκτη χρηματοδότηση των Ταμείων των λιμενικών και των ναυτεργατών (Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοήθειας Ναυτικού – ΕΛΟΑΝ) από πρόστιμα για παραβάσεις της αγορανομικής νομοθεσίας και του ΚΟΚ, σε συνθήκες μαζικής φτώχειας, αποτελεί πρόκληση για τους εργαζόμενους.
Η ίδια η ζωή έχει αποδείξει ότι είτε με υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας είτε χωρίς, το αστικό κράτος μέσα από τις δομές του και το πολιτικό του προσωπικό προωθεί απαρέγκλιτα τα συμφέροντα των εφοπλιστών, του κεφαλαίου. Μαζικές απολύσεις εργαζομένων – ανεργία, αντικατάσταση των εργαζομένων στη ναυτιλία και τους συναφείς κλάδους με φτηνότερο εργατικό δυναμικό χωρίς εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, με δραματικές μειώσεις σε μισθούς, συντάξεις, Υγεία, Πρόνοια, φτώχεια και εξαθλίωση για τη λαϊκή οικογένεια, άγρια καταστολή των εργατικών – λαϊκών αγώνων και με τη μορφή της πολιτικής επιστράτευσης από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εφοπλιστές ακόμη και την περίοδο της γενικευμένης και συγχρονισμένης οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης αποκομίζουν κέρδη, ο ελληνόκτητος στόλος είναι 2η δύναμη παγκοσμίως και 1η δύναμη στην ΕΕ.
Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ για την «ανασυγκρότηση του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου…» και το σχέδιο για «την αναδιάρθρωση της ελληνικής ακτοπλοΐας» – που δόθηκε ήδη από το υπουργείο Ναυτιλίας στους εφοπλιστές περιλαμβάνουν σαρωτικές αντιλαϊκές αλλαγές, που θα επιδεινώσουν ακόμα περισσότερο όλα τα προβλήματα της εργατικής – λαϊκής οικογένειας. Οι εργαζόμενοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι μικροί επαγγελματίες και οι φτωχοί αγρότες στα νησιά θα βρεθούν αντιμέτωποι με τρομακτικά προβλήματα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης και έντασης της αντιλαϊκής πολιτικής της τρικομματικής κυβέρνησης – τρόικας – μονοπωλίων αναδεικνύεται η αναγκαιότητα και επικαιρότητα της πολιτικής πρόταση του ΚΚΕ: Ενδυνάμωση της Λαϊκής Συμμαχίας και κλιμάκωση της αντιμονοπωλιακής – αντικαπιταλιστικής πάλης για να γίνουν οι μεταφορές και τα λιμάνια – στρατηγικής σημασίας τομείς του κεντρικού σχεδιασμού της Λαϊκής Εξουσίας και Οικονομίας – λαϊκή περιουσία, για την ευημερία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.
Κριτήρια για την οργάνωση της ακτοπλοΐας και γενικότερα της ναυτιλίας είναι η ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των ναυτεργατών και γενικότερα των εργατικών – λαϊκών δυνάμεων:
Βασικό εργαλείο για την προώθηση της πρότασης του ΚΚΕ για τις μεταφορές (χερσαίες, θαλάσσιες αεροπορικές) είναι η δημιουργία Ενιαίου Κρατικού Οργανισμού Συγκοινωνιών που θα προωθήσει τη σχεδιασμένη ανάπτυξη όλων των μορφών μεταφοράς, των συγκοινωνιακών υποδομών και μέσων, με στόχο τη γρήγορη και φτηνή μεταφορά προσώπων και προϊόντων, την εξοικονόμηση ενέργειας, με ισόρροπη παρέμβαση στο περιβάλλον και τον πλήρη έλεγχο της άμυνας της χώρας.
1. Νόμος 2575/4/2/1998, παράγραφος 4 του άρθρου 7 (…8 μήνες υπηρεσίας τα 4 τελευταία χρόνια…)
2. Η ΕΕ επεξεργάζεται νέο σχέδιο για το ξεπούλημα των λιμανιών και την απελευθέρωση – ιδιωτικοποίηση των λιμενικών υπηρεσιών που πρόκειται να ανακοινωθεί το 2013.
*Ο Γιώργος Τούσας είναι μέλος της ΚΕ και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ