Το ΣτΕ γνωμοδότησε αρνητικά για την προσφυγή Δήμου Φιλιατών και εφτά πολιτών κατά της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο «Μικρός Υδροηλεκτρικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΜΗΥΕ Καλαμάς), της εταιρείας «ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ- ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.», εγκατεστημένης ισχύος 5,8MW επί της κοίτης του ποταμού Καλαμά, στα Διοικητικά όρια των Δήμων Σουλίου και Φιλιατών της ΠΕ Θεσπρωτίας Περιφέρειας Ηπείρου.
Μετά από πολλές αναβολές, το θέμα εισήχθη προς συζήτηση στις 8 Ιανουαρίου του 2020 και η απόφαση εκδόθηκε (με μια πρωτοφανή συντομία για το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο), μόλις τέσσερις μήνες αργότερα, στις αρχές Μαΐου!
Το Ιστορικό
Η προσπάθεια κατασκευής του συγκεκριμένου έργου ξεκίνησε το 2002 όταν η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας εξέδωσε άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για το συγκεκριμένο έργο. Οχτώ χρόνια αργότερα, το 2010, παραμονή Πρωτοχρονιάς, στα πλαίσια της… πράσινης ανάπτυξης, το ΥΠΕΚΑ γνωμοδότησε θετικά επί της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και αξιολόγησης του έργου.
Τελικά η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων εκδόθηκε στις 8 Ιανουαρίου του 2014 από την τότε Γενική Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας Βασιλική Ευταξά, η οποία είχε μια… έφεση να αδειοδοτεί εγκαταστάσεις στη Θεσπρωτία που είχαν συναντήσει την αντίδραση της τοπικής κοινωνίας. Άλλωστε την ίδια περίοδο η κα Ευταξά, αδειοδότησε και τα ασφαλτικά, εν μέσω των ιχθυοκαλλιεργειών στη Λωρίδα Σαγιάδας, απόφαση για την οποία επίσης υπάρχει προσφυγή στο ΣτΕ.
Τα χαρακτηριστικά του έργου
Το έργο, σύμφωνα με την εγκεκριμένη ΑΕΠΟ περιλαμβάνει:
- · λεκάνη κατάκλυσης ανάντι του φράγματος επιφάνειας 300,00 περίπου στρεμμάτων, με περίμετρο 9,0 περίπου χιλιομέτρων κατακλυζόμενο αξονικό μήκος κοίτης 3,75 περίπου χλμ. και απόσταση κεφαλής – ουράς, λεκάνης 2,74 περίπου χλμ. Ο όγκος της κατακλύζόμενης λεκάνης εκτιμάται σε 930.000m3. Από τα 300 στρ. της λεκάνης κατάκλυσης μόνον τα 100 στρ. περίπου αντιστοιχούν στη σημερινή κοίτη του ποταμού.
- · Σταθμός Παραγωγής: οκταγωνικό κτήριο από οπλισμένο σκυρόδεμα εξωτερικών διαστάσεων 19×34 και ύψους 18 μ. Εντός του κτιρίου τοποθετούνται τρείς (3) υδροστρόβιλοι) με τις αντίστοιχες γεννήτριες ονομαστικής παροχής 26 m3/s έκαστος.
- · Έργο Υδροληψίας
- · Γέφυρα, με την οποία θα εξασφαλίζεται η πρόσβαση στο κτήριο του σταθμού και θα χρησιμοποιηθεί τόσο για την κατασκευή των θυροφραγμάτων, όσο και για τον έλεγχο λειτουργίας τους, επιτήρηση, συντήρηση, ενδεχόμενη επισκευή, κ.λπ. Συνολικό μήκος 124,ΟΟμ. πλάτους 7,0μ και ύψος καταστρώματος +53,7μ
Οι αντιδράσεις
Μετά από αλλεπάλληλες λαϊκές συνελεύσεις οι κάτοικοι και οι πρόεδροι των Τοπικών Κοινοτήτων Γολάς, Ραβοστίβας, Παλαιοχωρίου, Δονάτου και Κοκκινιάς, έστειλαν ένσταση – διαμαρτυρία προς το Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου, με την οποία εξέφραζαν – μεταξύ άλλων – και τους ακόλουθους προβληματισμούς:
-Αλλαγή χρήσης στο κάμπο Ραβοστίβας, Μπολιάνας, Δονάτου, Αβαρίτσαςκλπ
-Αλλοίωση της ποιότητας των ελαιοδέντρων της περιοχής λόγω της αυξημένης υγρασίας
-Δημιουργία κατολισθήσεων λόγω σαθρότητας του εδάφους
– Υποβάθμιση της κτηνοτροφίας της περιοχής
– Πλημμυρισμός εκτάσεων κατάντι του φράγματος
Οι γνωμοδοτήσεις:
Αρνητικά μεταξύ άλλων στην κατασκευή του έργου έχουν γνωμοδοτήσει:
Το Τμήμα Αλιείας της ΠΕ Θεσπρωτίας διότι: δημιουργείται φραγή της κοίτης του ποταμού, «πιθανολογείται σημαντική επίπτωση στα ενδημικά είδη ιχθουπανίδας της περιοχής, αλλαγή του οικοσυστήματος από ποτάμιο σε λημναίο,και κρίνεται μη αποδοτική η αποτελεσματικότητα των ιχθυοδιαδρόμων».
Ο Δήμος Φιλιατών με το σκεπτικό ότι: «η περιοχή είναι ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προσφέρεται για τουριστική αξιοποίηση, κινδυνεύει με αφανισμό το σπάνιο είδος ποικιλίας ελαιόδεντρων «Μπολιάνας», θα εξαφανιστεί η βίδρα από την περιοχή, θα επιδεινωθεί το πρόβλημα των πλημμυρών στην περιοχή Βρυσσέλας και Σκάλας και δεν προκύπτει κάποιο όφελος για την τοπική οικονομία και κοινωνία».
Θετικά, μεταξύ άλλων έχουν γνωμοδοτήσει:
Ο Δήμος Σουλίου (επί Δημαρχίας Σταυρούλας Μπραΐμη – Μπότση), ο οποίος ως… ανταποδοτικά θα λάβει ποσό από την εταιρεία περίπου 40.000 ετησίως, αν και οι περιοχές που θα πλημμυρίσουν εξ’ αιτίας του φράγματος βρίσκονται στο Δήμο Φιλιατών!
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος Χωρικού Σχεδιασμού& Ανάπτυξης Περιφέρειας Ηπείρου, παρά τις αντιδράσεις του Δήμου Φιλιατών και των κατοίκων.
Και ο Δήμος Ηγουμενίτσας (επί Δημαρχίας Γ. Κάτσινου) παρ’ όλο που το έργο δεν εντάσσεται στα Διοικητικά του όρια!
Δεν εξέφρασαν γνώμη:
Αν και απέστειλαν παρατηρήσεις δεν εξέφρασαν γνώμη θετική ή αρνητική:
- Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου
- Το Τμήμα Περιβάλλοντος&Υδροοικονομίας /Π.Ε. Θεσπρωτίας
- Η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου
Μετά την απόφαση του ΣτΕ, απομένει να δούμε ποια θα είναι τα επόμενα βήματα τόσο των «επενδυτών», όσο βέβαια και των φορέων και των κατοίκων, καθώς στα έξι χρόνια που μεσολάβησαν οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης σε όλους του ΟΤΑ (πλην Περιφέρειας Ηπείρου) έχουν αλλάξει… Πάντως, το μόνο επόμενο νομικό βήμα που απομένει είναι η προσφυγή στο Συμβούλιο της Ευρώπης!