Με την ομιλία του Περιφερειάρχη κ. Αλέξανδρου Καχριμάνη, άρχισε σήμερα το απόγευμα η Ειδική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, που έχει αποκλειστικό θέμα τον απολογισμό πεπραγμένων της Περιφέρειας για το 2011. Το κείμενο της ομιλίας είναι το εξής:
Σήμερα κάνοντας τον απολογισμό του πρώτου χρόνου της Αιρετής Περιφέρειας, δεν μπορώ να μην ανατρέξω στο πρόσφατο παρελθόν: Όταν σχεδιαζόταν και στη συνέχεια ψηφιζόταν ο νόμος για τον «Καλλικράτη»: Ένας νόμος στον οποίο στηρίζονταν πολλές ελπίδες για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση, η οποία ήταν αναγκαία για τη χώρα μας. Σε αυτό άλλωστε συμφωνούμε όλοι μας.
Τότε ακούγονταν πολλά λόγια, δίνονταν πολλές διαβεβαιώσεις για «μικρούς πρωθυπουργούς», αποκέντρωση, πόρους και άλλα. Η πείρα του παρελθόντος μας έκανε να ήμασταν επιφυλακτικοί σε τέτοιου είδους εξαγγελίες και υποσχέσεις. Κατά βάθος όμως αισιοδοξούσαμε, ότι αυτή τη φορά, θα αλλάξουν τα πράγματα.
Ένα χρόνο μετά την εφαρμογή της Μεταρρύθμισης, δεν μπορώ να πω ότι αισθάνομαι ως «μικρός πρωθυπουργός». Ούτε και η αιρετή Περιφέρεια έχει μετατραπεί σε επιτελική μονάδα με αποφασιστικές αρμοδιότητες σε όλο το φάσμα των θεμάτων που αφορούν την Ήπειρο. Αντίθετα ο νέος θεσμός εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από το Κεντρικό Κράτος.
Η αποκέντρωση παραμένει ζητούμενο, καθώς πολλές από τις προβλεπόμενες αρμοδιότητες δεν έχουν εκχωρηθεί ακόμα, ενώ άλλες διασπώνται, είτε στις αποκεντρωμένες διοικήσεις, είτε στα Υπουργεία.
Όσο για τους πόρους; Κάθε πέρυσι και καλύτερα. Η μία μείωση διαδέχεται την άλλη. Ειδικά στον τομέα των δημοσίων επενδύσεων η κατάσταση είναι τραγική και οι επιπτώσεις αντανακλώνται σε όλο το φάσμα της τοπικής οικονομίας. Ακόμη και σήμερα το πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ, το οποίο ήταν συνοδευτικό του «Καλλικράτη» παραμένει γράμμα κενό.
Πρόσφατα από τον υπουργό Ανάπτυξης τονίστηκε ότι οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν το φορτίο της ανάπτυξης. Μένει όμως να το διαπιστώσουμε στην πράξη. Κυρίως να δούμε τα μέσα που θα διατεθούν ώστε να προχωρήσει η ανάπτυξη που όλοι μας, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, επιθυμούμε.
Η αιρετή Περιφέρεια κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, κινήθηκε σε ένα αβέβαιο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό περιβάλλον. Η ύφεση που ξεπερνά κάθε προηγούμενο και κάθε πρόβλεψη, δεν μπορούσε και δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη καμιά δομή του Ελληνικού κράτους.
Υπονομεύει κάθε σχεδιασμό και αυτό το βιώνουμε όλοι μας, όταν σχεδόν κάθε μήνα, κάθε εβδομάδα, ανατρέπονται νόμοι, αποφάσεις, δομές που μετρούν πολλά χρόνια ζωής. Όλα αυτά επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία του θεσμού και συνολικά της Αυτοδιοίκησης. Εν κατακλείδι εμποδίζει την προώθηση λύσεων σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.
Οι μειώσεις του προσωπικού, οι περικοπές μισθών, η εφεδρεία ήταν παράγοντες που προξένησαν αβεβαιότητα και στο στελεχιακό προσωπικό της Περιφέρειας. Παρά ταύτα, ανταποκρίθηκε στο μέγιστο δυνατό βαθμό στις υποχρεώσεις και στα καθήκοντά του.
Η οργάνωση και συγκρότηση της Οργανωτικής Δομής της Περιφέρειας ήταν και είναι μια επίπονη και χρονοβόρος διαδικασία, που επιβραδύνθηκε από την καθυστερημένη έκδοση των προβλεπόμενων αποφάσεων και εγκυκλίων.
Από την πλευρά μας καταβάλλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να ελαχιστοποιηθούν οι παρενέργειες τη μεταβατική περίοδο. Κατά γενική εκτίμηση το πετύχαμε.
Αποτέλεσμα: Βελτιώσαμε το παραγόμενο έργο. Αναβαθμίσαμε τη λειτουργικότητα και την αποδοτικότητα των υπηρεσιών. Περιορίσαμε το λειτουργικό κόστος κατά αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ.
Βέβαια ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζουμε προβλήματα, καθώς δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι αρμοδιότητες και ο τρόπος άσκησης των καθηκόντων οργάνων που προβλέπει ο «Καλλικράτης».
Από τις εκκρεμότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν, είναι η μεταφορά από το Διοικητήριο της Περιφέρειας των υπηρεσιών που έχουν υπαχθεί στο Δήμο Ιωαννιτών, ώστε στη συνέχεια να μεταφερθεί στο Διοικητήριο και η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή.
Ένας από τους βασικούς στόχους της Διοίκησης της Περιφέρειας, ήταν η ενδυνάμωση της Περιφερειακής αντίληψης, η ισότιμη και ισόρροπη ανάπτυξη των Περιφερειακών Ενοτήτων. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και μετρήσιμα αποτελέσματα θα μπορούμε να έχουμε τα επόμενα χρόνια.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η πρωτοβουλία της Διοίκησης για πραγματοποίηση ενημερωτικών συσκέψεων για διάφορα ζητήματα, μεταφορές, δομές υγείας, τουρισμό, αγροτικά ζητήματα, διαχείριση στερεών αποβλήτων, καταπολέμηση ναρκωτικών, κ.α., στις περιφερειακές ενότητες και σε κατά τόπους περιοχές ενδιαφέροντος.
Περιθώρια βελτίωσης πάντα υπάρχουν.
Η Διοίκηση της Περιφέρειας Ηπείρου στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της έδρασε με απόλυτο σεβασμό στη νομιμότητα. Λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις και τις απόψεις των τοπικών φορέων και κοινωνιών. Χάραξε ένα διεκδικητικό πλαίσιο και προώθησε τη συμμετοχή της σε πιλοτικά – καινοτόμα προγράμματα.
Κινήθηκε στο πλαίσιο που χάραξαν από κοινού όλοι οι περιφερειάρχες, μέσω της Ένωσης Περιφερειών. Όμως για αρκετές δράσεις του «Καλλικράτη» και για άλλες πρωτοβουλίες, αποτέλεσε πρότυπο για άλλες Περιφέρειες. Αυτό είναι ένα πρόσθετο στοιχείο που δείχνει την ταχύτητα με την οποία κινηθήκαμε σε οργανωτικό επίπεδο. Ήμασταν δε μια από τις λίγες, στις οποίες βρέθηκε πεδίο συνεννόησης μεταξύ των παρατάξεων και εκλέχτηκε συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης, συμπληρώνοντας πλήρως τις δομές που προέβλεπε ο «Καλλικράτης».
Στον ένα χρόνο που πέρασε η Διοίκηση της Περιφέρειας είχε συνεργασία σχεδόν με όλους τους φορείς της Ηπείρου και πρώτα και κύρια με την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση.
Διευθετήθηκαν ζητήματα, καθορίστηκαν πλαίσια δράσεων, αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες για αντιμετώπιση προβλημάτων που χρονίζουν. Ανάμεσα σ΄ αυτά περιλαμβάνονται και αρκετά που αφορούν το εθνικό οδικό δίκτυο. Η αρμοδιότητα μεταβιβάστηκε από την 1η Ιουλίου στην Αιρετή Περιφέρεια, χωρίς όμως και αντίστοιχους πόρους για τα έργα που απαιτούνται.
Κομβικό σημείο για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε η μεταφορά από την 1η Ιουλίου των αρμοδιοτήτων για το ΕΣΠΑ και τον Αναπτυξιακό Νόμο. Στο εξάμηνο που διανύθηκε η Περιφέρεια Ηπείρου έδωσε δείγματα αποτελεσματικότητας και ικανότητας, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζουμε ούτε στο ελάχιστο την προεργασία και το έργο που είχε επιτελεστεί από την πρώην Κρατική Περιφέρεια.
Η Διοίκηση της Περιφέρειας, κινήθηκε μεθοδικά και συγκροτημένα για την προώθηση τόσο της απορρόφησης, όσο και της προετοιμασίας ώριμων προτάσεων, δημιουργώντας βάση δεδομένων, μέθοδο που μετά από αρκετούς μήνες πρότεινε σε όλες τις Περιφέρειες το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Τα επίσημα στοιχεία επιβεβαιώνουν την πολύ καλή πορεία του προγράμματος: Για το ΕΣΠΑ που διαχειρίζεται αποκλειστικά η Περιφέρεια η απορρόφηση έφτασε το 38%, ενώ οι νομικές δεσμεύσεις ανέρχονται σε 74%. Το 2011 οι εντάξεις έργων ανήλθαν σε 52 με προϋπολογισμό 135 εκατομμύρια ευρώ, ενώ συνολικά είναι ενταγμένα 174 έργα. Οι πληρωμές που έγιναν το 2011 ανήλθαν σε 54 εκατομμύρια (συνολικά 111 εκ. ευρώ).
Μαζί με τα προγράμματα που χειρίζονται οι τράπεζες και τον Αναπτυξιακό Νόμο που υπάγονται στο ΕΣΠΑ Ηπείρου, οι εντάξεις έργων ανέρχονται στο 147%, οι συμβάσεις ανέρχονται στο 87% και οι πληρωμές ανέρχονται στο 49%.
Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών η Ήπειρος το δεύτερο εξάμηνο του 2011 κατέχει τη δεύτερη θέση στην κούρσα του ΕΣΠΑ σε αποπληρωμές και στις συμβασιοποιήσεις έργων.
Ιδιαίτερη θετική ήταν και η πρόοδος που σημειώθηκε στον Αναπτυξιακό Νόμο του 2004, καθώς για το δεύτερο εξάμηνο με την πολύ καλή συνεργασία που υπήρξε με τον αρμόδιο Υφυπουργό και την εξαιρετική προεργασία των υπαλλήλων της Περιφέρειας εξασφαλίστηκε και διατέθηκε στους επενδυτές 31 εκατομμύρια ευρώ.
Είχαμε και έχουμε όμως να αντιμετωπίσουμε μεγάλες εκκρεμότητες από το παρελθόν. Είναι θετικό ότι έστω και στο τέλος του 2011 καταφέραμε και εξασφαλίσαμε ένα κονδύλιο ύψους 5 εκ. ευρώ για την εξόφληση υποχρεώσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για έργα και προγράμματα παρελθόντων χρόνων. Υπάρχουν όμως πολλά άλυτα προβλήματα που αφορούν υποχρεώσεις της Πολιτείας και στις οποίες σήμερα δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Αυτές έχουν να κάνουν με τη σχολική στέγη, με το επαρχιακό οδικό δίκτυο, με άλλα έργα για τα οποία είχαν συναφθεί συμβάσεις. Εξαίρεση στον κανόνα αποτελεί το πρόγραμμα «ΠΙΝΔΟΣ» που έστω και με βραδείς ρυθμούς συνεχίζει τη χρηματοδότηση έργων.
Το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων αυτών, αφορούν την Π.Ε. Ιωαννίνων, για τον απλούστατο λόγο ότι η πρώην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, είχε περισσότερα ενεργά προγράμματα και πολύ περισσότερα ενταγμένα έργα απ΄ ότι οι άλλες πρώην Ν.Α..
Η Διοίκηση της Περιφέρειας στο χρόνο που διανύσαμε δεν «κρύφτηκε» είτε στα μικρά, είτε στα μεγάλα ζητήματα. Δεν προέταξε το πολιτικό κόστος, αλλά το συμφέρον των πολιτών, εισακούγοντας και συνεκτιμώντας πάντα τη γνώμη των τοπικών κοινωνιών. Ήταν μπροστά σε περιβαλλοντικά ζητήματα, άλλωστε η προστασία του περιβάλλοντος πρωταρχική της έννοια. Θυμίζω υδρεύσεις, αποχετεύσεις, βιολογικοί καθαρισμοί ΧΥΤΑ Ελληνικού, προώθηση εργοστασίου επεξεργασίας στερεών αποβλήτων. Παράλληλα αυξήσαμε τους ελέγχους με τη συγκρότηση ειδικού συνεργείου με θετικά ως τώρα αποτελέσματα. Σταθήκαμε και συνεχίζουμε να είμαστε απέναντι σε μεθοδεύσεις που επιβαρύνουν το περιβάλλον, όπως η κατασκευή μονάδας ασφαλτικών στη Σαγιάδα κ.α.
Ειδική αναφορά θέλω να κάνω σε δύο θέματα: Το δίκτυο Φυσικού Αερίου και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Για το Φυσικό Αέριο έχουμε ξεκαθαρίσει τη θέση μας και θεωρούμε ότι η διέλευση του από την Ήπειρο είναι για μας κάτι περισσότερο από αναγκαία. Κατανοούμε τις αντιδράσεις, πιέσαμε για την εξεύρεση κοινής αποδεκτής λύσης για τη χωροθέτηση, ευχόμαστε να μη χαθεί η ευκαιρία για την Ήπειρο. Είμαστε θετικοί στις Ανανεώσιμες πηγές Ενέργειας, στο βαθμό που αυτές δεν καταστρέφουν το περιβάλλον. Δεν μπορούμε όμως να δεχτούμε κατασκευές «φαραωνικών φραγμάτων», όπως αυτό του Αγίου Νικολάου, το οποίο επανέρχεται χωρίς καν μια πειστική εξήγηση και χωρίς την παραμικρή διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες.
Στο ένα χρόνο που πέρασε, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, προχωρήσαμε σε άμεσες παρεμβάσεις και στις τέσσερις περιφερειακές ενότητες για την αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας, με πρώτο την ανακούφιση των αγροτών μας από πλημμυρικά φαινόμενα. Η στήριξη του πρωτογενή τομέα είναι μια διαδικασία συνεχής και με την ευκαιρία. Δεν αρκεί να συζητάμε για καλάθι ηπειρωτικών προϊόντων: Χρειάζονται και παρεμβάσεις ώστε να διασφαλίζεται η παραγωγή τους.
Με την ευκαιρία θέλω να εκφράσω την απογοήτευσή μου για τη συμπεριφορά του αρμόδιου Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στα ζητήματα των αναδασμών και των αρδευτικών έργων, αλλά και στον τρόπο χειρισμού των ΟΠΑΑΧ.
Η Περιφέρεια στηρίζει την Αναπτυξιακή της Εταιρεία «ΗΠΕΙΡΟΣ Α.Ε.» καθώς και τις άλλες δύο αναπτυξιακές εταιρίες στις οποίες μετέχει μειοψηφικά: Την ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. και την ΑΝΕΘ Α.Ε.. Μέσω αυτών μπορούν να προωθηθούν και να αξιοποιηθούν σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες.
Ο τουρισμός είναι συγκριτικό πλεονέκτημα για την Ήπειρο. Παρά το γεγονός ότι η ακύρωση του διαγωνισμού τουριστικής προβολής μας έφερε πίσω στο σχεδιασμό μας, άρχισε ήδη να γίνεται πράξη η ενιαία προβολή της Περιφέρειας. Η συγκυρία είναι πολύ δύσκολη, το γνωρίζουν οι επαγγελματίες και εκείνο που σήμερα επιζητούμε είναι οι όσον το δυνατόν μικρότερες απώλειες. Και πιστεύω ότι είμαστε στο σωστό δρόμο.
Η δράση της Διοίκησης της Περιφέρειας δεν περιορίστηκε μόνο στα ζητήματα που την αφορούν. Έκανε δεκάδες παρεμβάσεις προς τα Υπουργεία για διάφορα ζητήματα που απασχολούν τους κατοίκους της Ηπείρου, έστω αν ο έλεγχος και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες ανήκουν στους βουλευτές και τα πολιτικά κόμματα:
Σταθήκαμε απέναντι στις καταργήσεις υπηρεσιών και φορέων από την ενδοχώρα της Ηπείρου. Εκφράσαμε την αντίθεσή μας σε οριζόντια φορολογικά μέτρα. Πήραμε θέση και πρωτοβουλίες για τη «ΔΩΔΩΝΗ»,- ακόμη περιμένουμε την πρόταση των Ενώσεων – για την ίδρυση γεωργικής σχολής, για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών, για την επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν διάφοροι επαγγελματικοί κλάδοι.
Η ανάπτυξη όμως δεν περιορίζεται μόνο στα έργα και τις δράσεις που έχουν ανατεθεί στην Περιφέρεια. Εξαρτάται και από τους μεγάλους οδικούς άξονες που έχει ανάγκη ο τόπος μας.
Προσπαθήσαμε με κάθε πρόσφορο τρόπο να πιέσουμε και να πείσουμε την Πολιτεία για την προώθηση επιτέλους των έργων στην Ιόνια Οδό και την επέκτασή της μέχρι τα σύνορα, τη συνέχιση της Ε65, την κατασκευή του τμήματος Ηγουμενίτσα – Μαυρομάτι, της σύνδεσης Πρέβεζα – Ιόνιας οδού κ.α., τους ενδοπεριφερειακούς οδικούς άξονες με θετική επιτέλους έκβαση του ζητήματος της κατασκευής του δρόμου Τύρια – Σιστρούνι – Θεσπρωτικό.
Είναι αλήθεια ότι υπουργοί και υπουργεία, δεν δείχνουν πάντα ευήκοον ους στα αιτήματα και τις προτάσεις που γίνονται από την Περιφέρεια, όπως και από άλλους φορείς. Πολλές φορές δεν μπαίνουν καν στον κόπο να απαντήσουν.
Από τις παρεμβάσεις μας υπήρξαν όμως και θετικά αποτελέσματα. Μα πάνω από όλα, αρχίζει να γίνεται αντιληπτό ότι δεν μπορεί να λαμβάνονται αποφάσεις για την Ήπειρο, χωρίς τη γνώμη των ίδιων των Ηπειρωτών, χωρίς να έχει λόγο η Περιφέρεια.
Στο χρόνο που πέρασε οι Περιφερειάρχες είχαμε τη δυνατότητα να συναντήσουμε τους περισσότερους υπουργούς, καθώς και τον πρώην πρωθυπουργό. Από όλους διαπιστώσαμε καλές προθέσεις. Ωστόσο στην πορεία διαπιστώναμε ότι η υλοποίηση των όσων είχαν συμφωνηθεί και αργούσε και σε αρκετές περιπτώσεις δεν προχώρησε καν.
Από την εμπειρία του ενός χρόνου, προκύπτει σαφέστατα ότι ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» χρήζει βελτιώσεων ώστε να μετριαστεί η γραφειοκρατία να γίνει πιο αποτελεσματικό το λειτουργικό του σχήμα. Προ πάντων όμως απαιτείται το Κεντρικό Κράτος να κάνει πράξη την αποκέντρωση, δείχνοντας μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην Αυτοδιοίκηση.
Κύριοι συνάδελφοι,
Η πορεία της αυτοδιοίκησης, η πορεία της Ηπείρου, δεν είναι ξεκομμένη από τη γενικότερη οικονομική και πολιτική κατάσταση. Οι σχεδιασμοί δεν μπορεί να γίνονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι γενικότεροι κατευθυντήριες άξονες της Πολιτείας, ενόσω τουλάχιστον το νομοθετικό πλαίσιο είναι το σημερινό. Η διοίκηση της Περιφέρειας δεν κατέφυγε, ούτε πρόκειται να καταφύγει σε κινήσεις εντυπώσεων και σε σχέδια επί χάρτου. Με σύμμαχο το ρεαλισμό, τη μεθοδικότητα και την αποτελεσματικότητα επιχειρεί να προχωρήσει τα ζητήματα της Ηπείρου, να θέσει τις βάσεις για τα επόμενα χρόνια.
Η κριτική είναι εύκολη. Οι προτάσεις για εντυπώσεις, χωρίς κανένα υποβάθρο, ακόμη πιο εύκολες. Σε όλα αυτά εμείς απαντούμε με το έργο μας. Με τις προσπάθειες μας και όπου είναι δυνατό με το μετρήσιμο έργο. Οι συγκρίσεις με τις άλλες περιφέρειες μας δίνει το δικαίωμα να είμαστε, αν όχι υπερήφανοι, τουλάχιστον ηθικά δικαιωμένοι ότι κάνουμε ότι το δυνατόν καλύτερο.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η αναλυτική παρουσίαση του απολογισμού από τους Αντιπεριφερειάρχες.
Κλείνοντας την τοποθέτησή μου, θέλω να αποτίσω φόρο τιμής σε έναν άνθρωπο, έναν συνεργάτη που μαζί ξεκινήσαμε τον αγώνα, αλλά που η μοίρα δεν του επέτρεψε να είναι σήμερα μαζί μας, στον πρώτο απολογισμό:. Στον Κώστα Παππά, που σε λίγες ημέρες κλείνει ένα χρόνο που έφυγε από κοντά μας. Θα τον θυμόμαστε για πάντα.
Ολόκληρος ο απολογισμός της Περιφέρειας βρίσκεται εδώ: